Melatonine

Als er over een winterdepressie wordt gesproken wordt het stofje melatonine vaak genoemd. Veel willen slapen is één van de symptomen van een winterdepressie en daarom wordt dit stofje vaak als een van de oorzaken aangewezen. Melatonine is een hormoon die een rol speelt bij het slaap- en waakritme van mensen en zorgt ervoor dat mensen een regelmatig dag en nachtritme hebben. Wel moet er rekening mee gehouden worden het niet bewezen is dat melatonine een oorzaak is voor een winterdepressie, melatonine aanwijzen als oorzaak wordt ook wel de melatonine hypothese genoemd.

Hieronder wordt uitgelegd hoe melatonine werkt en daarmee wordt gelijk behandeld hoe licht de gemoedstoestand beïnvloed.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Wat is melatonine?

Melatonine is een slaaphormoon die de biologische klok beïnvloed. Het maakt mensen slaperig, zorgt ervoor dat je begint met slapen en doorslaapt.

Melatonine wordt gemaakt in de pijnappelklier zodra het donker wordt. In de avond neemt de aanmaak van melatonine toe waardoor men slaperig wordt en zodra het lichter wordt neemt het melatonine gehalte weer af. Door melatonine neemt de lichaamstemperatuur bovendien ook af waardoor je lichaam allemaal signalen krijgt om te gaan slapen. Rond 1:30 uur in de nacht is het melatonine gehalte in het lichaam over het algemeen het hoogst.

Naast een slaaphormoon is het ook een antioxidant dat beschermend lijkt tegen kanker en een versterker van het immuunsysteem is.

Hoe wordt melatonine gevormd?

Het proces van de aanmaak van melatonine start met licht dat op het netvlies van een oog valt. Zodra licht op het netvlies valt wordt het door de netvliescellen omgezet in elektrische signalen die naar de hersenen worden gezonden. In dit geval gaat het signaal naar de suprachiasmatic nucleus die onderdeel is van de hypothalamus. De suprachiasmatic nucleus zorgt er ook voor dat men zich slaperig, hongerig, wakker of geconcentreerd kan voelen en regelt ook de hormonen en lichaamstemperatuur. Als het melatonine gehalte toe neemt zullen de leverreceptoren dat oppikken want die meten het melatonine gehalte. De lichaamstemperatuur zal dan afnemen via speciale receptoren en vervolgens laat het melatonineniveau bij het hart weten dat de bloeddruk omhoog moet in de ochtend, waardoor mensen actiever en minder slaperig worden.

Nadat het signaal is aangekomen in de suprachiasmatic nucleus wordt het signaal doorgestuurd langs het ruggenmerg naar het derde ventrikel. De pijnappelklier vangt het signaal uit het derde ventrikel. Dit signaal stopt de productie van melatonine door de pijnappelklier. Zodra het donker wordt komen er andere signalen van de suprachiasmatic nucleus aan in de pijnappelklier en gaat hij juist wel melatonine produceren.

Melatonine wordt gevormd uit aminozuren en het zuur tryptophan dat wordt geabsorbeerd uit het bloedvat van de pijnappelklier. Tryptophan wordt in 4 stappen uiteindelijk omgezet in melatonine, in afbeelding 3 zijn de 4 stappen te zien. Tryptophan wordt eerst omgezet tot tryptophan hydroxylase dan tot serotonine wat ook wel het gelukshormoon wordt genoemd. Als er te veel serotonine tot melatonine wordt omgezet neemt het geluksgevoel af en de slaapbehoefte toe. Daarom wordt er bij winterdepressie vaak verwezen naar deze stappen. Tryptophan wordt omgezet tot het uiteindelijk melatonine is.

Voor een gedetailleerde beschrijving van de productie klik hier.

Afbeelding 3

Melatonine en winterdepressie

Omdat in de winter de dagen minder lang zijn begint de melatonine productie in de winter eerder en duurt langer. In leven met een winterdepressie (Meesters, Y. 2002) wordt verwezen naar een experiment waaruit bleek dat de melatonineproductie niet rechtstreeks verantwoordelijk is voor het ontstaan van een winterdepressie. Eerder zijn onderzoeken gedaan waarbij deelnemers een placebo of melatonine kregen om deze hypothese te testen, uit dit onderzoek werd geconcludeerd dat er geen conclusie getrokken kon worden. Toch wordt melatonine soms nog steeds in de behandeling gebruikt alhoewel het nooit is bewezen dat melatonine van invloed is.

Een onbekende schrijver legt in het artikel "Hoezo winterdepressie?"(20 januari 2011) uit dat lichttherapie ervoor zorgt dat het lichaam op het juiste momenten stopt met het aanmaken van melatonine waardoor er alleen een slaperig gevoel op de juiste momenten ontstaat. In dit artikel duidt de schrijver er dus op dat bij winterdepressie de melatonine productie te veel is.

Conclusie

Melatonine beïnvloed zeker de gemoedstoestand, als er te veel van wordt aangemaakt voelt de persoon zich meer vermoeid dan wanneer de productie lager is. Licht zorgt voor de afremming van melatonine en beïnvloed hiermee ook indirect de gemoedstoestand. Als mensen zich vermoeider voelen is de gemoedstoestand in het algemeen minder positief omdat er geen energie is om leuke dingen te ondernemen waardoor mensen binnen blijven en daardoor weer minder aan zonlicht worden blootgesteld.

Bio-ritme

Bij mensen met een winterdepressie is er ook sprake van een verstoring van het bio-ritme. Het bio-ritme is de interne biologische klok die in het lichaam aangeeft dat iemand bijvoorbeeld slaperig of hongerig wordt op de juiste tijden van elke dag. De biologische klok regelt ook andere ritmes, zoals de menstruatiecyclus, de jaarlijkse vogeltrek van vogels en het voortplantingsgedrag van veel dieren.

Omdat de afstelling van het bio-ritme gebeurt in de hypothalamus met behulp van het hormoon melatonine hangt melatonine en bio-ritme erg nauw met elkaar samen.

Het lichaam kan niet goed tegen verstoringen en houdt van regelmaat. Daarom is het lichaam gewend om een vast patroon aan te houden. De meeste mensen zijn gewend om op dezelfde momenten van de dag te gaan slapen en eten. Het bio-ritme is wel afhankelijk van omgevingsfactoren waarvan de belangrijkste licht is.

Een moment in het jaar wanneer het bio-ritme flink verstoord wordt is wanneer het uur vooruit of achteruit gaat. Volgens RTL nieuws blijkt uit Deens onderzoek dat deze verandering invloed heeft op het aantal depresieve. Zoals in deze tabellen uit het Ook blijkt uit onze enqûete dat mensen in de zomer meer een ochtendmens dan in de winter te zijn. In de avond is het in de winter eerder donker en dan zijn volgens deze tabellen ook minder mensen actief. Ook is te zien dat het aantal uren slaap in de winter in het algemeen hoger licht dan in de zomer

Google Sites

Report abuse